Gweithdy celf weledol ymarferol gyda rhai o’r artistiaid yw hwn sy’n cynnig profiad ymarferol o’r prosesau a ddefnyddiwyd.

Prosiect Celf ac Iechyd yw Synwyriwm a grëwyd gan Amser i Siarad (AiS) a Galeri Caernarfon mewn cydweithrediad â Phlas Newydd, Yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol. Ei nod oedd mynd i’r afael â phroblemau iechyd meddwl ysgafn i ganolig drwy sesiynau creadigol sy’n meithrin hunanfynegiant a sgyrsiau, ac yn hybu gwydnwch a llesiant.

Comisiynwyd pum artist dwyieithog i gynhyrchu amrywiaeth o weithiau celf synhwyraidd a ysbrydolwyd gan dreftadaeth Plas Newydd. Defnyddiwyd y darnau fel ffocws yn y gweithdai i rymuso ac annog unigolion i greu eu darnau celf eu hunain gyda beth bynnag oedd yn eu hysbrydoli yn nhiroedd a thŷ Plas Newydd. Penllanw’r prosiect oedd arddangosfa deithiol yn Galeri Caernarfon a Phlas Newydd, yn arddangos y gweithiau comisiwn a’r gwaith celf a grëwyd yn ystod y gweithdai. Nod yr arddangosfa oedd lleihau’r stigma sydd ynghlwm ag iechyd meddwl, hybu ymwybyddiaeth a dathlu croestoriad celf ac iechyd.

with:

• Ffion Evans, Cydlynydd Celf, Galeri, Amser I Siarad

Amser i Siarad (AiS)

Elusen iechyd meddwl llawr gwlad sy’n cefnogi oedolion, plant a phobl ifanc Ynys Môn a Gwynedd yw AiS. Mae wedi’i lleoli yng Nghaernarfon, ac mae’n cynnig amrywiaeth o wasanaethau gan gynnwys cyfarfodydd un i un, grwpiau therapiwtig a hyfforddiant ar draws y ddwy sir.

Bydd y drafodaeth banel hon yn arddangos y ffyrdd y mae prifysgolion Cymru wedi gweithio gydag ymarferwyr celfyddydol ar brosiectau iechyd a llesiant. Bydd yn cynnwys tri chyflwyniad byr ar brosiectau cyfredol ynghyd â sgwrs agored ar gyfeiriadau a blaenoriaethau’r dyfodol ar gyfer ymchwil i’r celfyddydau a llesiant.

Daw CCDC â’r naw prifysgol yng Nghymru at ei gilydd gan feithrin partneriaethau rhwng ymarfer, ymchwil a chymdeithas.

with: 

• Cadeirydd y panel: yr Athro Emily Underwood-Lee.
• Grŵp Celfyddydau Iechyd a Llesiant Cynghrair Celfyddydau a Dyniaethau Cymru

Bydd y sesiwn yn edrych ar gorff o waith sy’n ymddangos yng Nghymru yn seiliedig ar Natur, Celfyddydau a Llesiant.

Cadeirydd y sesiwn Joseph Conran, artist llawrydd, sydd hefyd yn gweithio i Cyfoeth Naturiol Cymru ac a fu’n rhan fawr o’r gwaith yn sefydlu’r Memorandwm o Gyd-ddealltwriaeth gyda Chyngor Celfyddydau Cymru.

Beth yw heriau presgripsiynu creadigol o safbwynt gofal iechyd?

Mae sefydliadau celfyddydol ac artistiaid yn awyddus i gydweithio. Mae gwasanaethau gofal iechyd wedi’u llethu. Hyd yn oed os gall gweithwyr iechyd proffesiynol nodi’r angen am bresgripsiynu creadigol mae’n anodd rhoi prosiectau ar waith. Rydyn ni’n awyddus i gael sgwrs am y gwir heriau a’r rhwystrau a wynebir wrth feithrin perthnasoedd cryf gydag iechyd a gwreiddio presgripsiynu creadigol ym mhrif ffrwd ymarfer gofal iechyd.

gysa:

• Dr Catherine Jenkins, Cymrawd Academaidd Meddyg Teulu, Prifysgol Abertawe
• Ffion Strong, Swyddog Datblygu’r Celfyddydau, Cyngor Sir Gwynedd

Ymunwch ag artistiaid o brosiect Diwylliant mewn Gofal mewn sesiwn ymarferol anffurfiol yn edrych ar agweddau creadigol at lesiant i’r rheini sy’n gweithio ac yn byw mewn lleoliadau gofal. Mae hwn yn weithdy chwareus sydd wedi’i wreiddio mewn profiadau real gyda chydlynwyr gweithgarwch a chyfnodau preswyl artistiaid, ac mae’n cynnig offer ymarferol, sgwrsio gonest a ffyrdd llawen o ddod â diwylliant i mewn i ofal.

gyda:

• Ticky Lowe
• Lisa Heledd Jones
• Ffion Evans
• Tara Dean
• Eleri Jones
• Kate Evans (partner gofal)

Bydd Tîm Cydlyniant Cymunedol Rhanbarthol Gogledd Ddwyrain Cymru’n cyflwyno amrywiaeth o’u prosiectau creadigol ar draws y rhanbarth, gan gynnwys y prosiect ailsefydlu diweddar gydag Ymddiriedolaeth Hamdden Sir Ddinbych a RCC Multicultural Hub.

gyda:

• Emily Reddy
• Sian Fitzgerald

Bydd Hywel Dda yn rhannu canfyddiadau a myfyrdodau yn dilyn pedair blynedd o gydweithio rhwng Timau SCAMHS a’r Celfyddydau ac Iechyd i gyflenwi Hwb Celfyddydol – prosiect  a gynlluniwyd i wella iechyd meddwl a llesiant pobl ifanc sy’n hysbys i SCAMHS Hywel Dda ag anghenion iechyd meddwl ysgafn i ganolig ledled Sir Gaerfyrddin, Sir Benfro a Cheredigion. 

gyda:

• Katie O'Shea, Seicotherapydd Systemig Ymgynghorol BIP Hywel Dda ac Arweinydd Therapïau
• Kathryn Lambert, Pennaeth Celfyddydau and Iechyd BIP Hywel Dda

Ymgyrch genedlaethol dan arweiniad Iechyd Cyhoeddus Cymru yw Hapus mewn partneriaeth â chorff eang o sefydliadau cenedlaethol a lleol sy’n ymwneud â llesiant meddyliol. Mae’n cynnig ystod eang o ddigwyddiadau ac adnoddau i helpu i ysbrydoli pobl i weithredu i ddiogelu a gwella ein llesiant meddwl ni a phobl eraill. Fel rhan o’u hymchwil mae tîm Hapus wedi cynnal amrywiol ddarnau o ymchwil ynghylch llesiant meddyliol yng Nghymru a byddan nhw’n rhannu rhai o’r canfyddiadau allweddol yn y sesiwn.

gyda:

• Emily van de Venter, Ymgynghorydd Arweiniol Iechyd Meddwl, Iechyd Cyhoeddus Cymru

Ymunwch Bea Shantifa a Will Roper, a ag un o un o arloeswyr sin bît-bocsio Cymru Mr Phormula mewn gweithdy hwyliog, deinamig i greu eich rhythmau a’ch geiriau eich hun. Neu dewch i weld y broses ar waith. Mae Ed yn gweithio mewn lleoliadau cymdeithasol amrywiol o ysgolion i gartrefi gofal.

Ers y pandemig cafwyd pwyslais cynyddol ar sicrhau bod llesiant ymarferwyr ac artistiaid llawrydd yn cael ei ystyried mewn prosiectau. Mae WAHWN newydd gwblhau rhaglen genedlaethol arobryn dros dair blynedd, Sut Mae’n Mynd? oedd yn fodd i ddatblygu gwahanol ddulliau i gefnogi llesiant artistiaid o lefel yr unigolyn i sefydliadau. Bydd Rheolwr y Rhaglen Tracy Breathnach yn cyflwyno’r canfyddiadau.

Caiff ail gyflwyniad ei rhannu gan BECTU, yn canolbwyntio ar eu rhaglen llesiant yn sector y celfyddydau o’r enw Cult Cymru. Byddwn yn clywed am y rhaglen Hwyluswyr Hyfforddiant a Llesiant Iechyd Meddwl wrth iddyn nhw weithio gyda phartneriaid i greu diwydiant creadigol mwy teg a chynhwysol y gall pawb ymfalchïo ynddo.

Bydd ail hanner y sesiwn yn weithdy ymarferol dan arweiniad yr artist Cai Tomos, a fydd yn cynnig ysgogiadau creadigol ysgafn i bobl allu ymlacio, cysylltu a myfyrio ar eu gwaith a’u harferion eu hunain.

gyda:

• Tracy Breathnach
• Sian Gale
• Cai Tomos

Yn y gweithdy cyflwyniadol hwn bydd Nick yn eich arwain drwy fethodoleg sylfaenol y broses ac yn cynnig ambell enghraifft lle mae’n gweithio’n dda.

Mae gwerthuso sy’n canolbwyntio ar ganlyniadau wedi bod yn cael ei hyrwyddo ers tro  - yn enwedig mewn gwasanaethau a rhaglenni sy’n canolbwyntio ar newid a gwella. Mae casglu tystiolaeth am ganlyniadau pobl bellach yn ofyniad cyffredin. Fodd bynnag, mae mesur a chasglu canlyniadau newid mewn ffyrdd ystyrlon yn gallu bod yn heriol. Ceir cydnabyddiaeth gynyddol fod straeon pobl yn gallu bod yn fwy pwerus mewn gwerthusiad sy’n canolbwyntio ar ddysgu. Mae Newid Mwyaf Arwyddocaol yn ddull sy’n defnyddio straeon ar gyfer casglu ac archwilio canlyniadau newid a ddatblygwyd yng nghyd-destun iechyd cyhoeddus a datblygu cymunedol (Davies and Dart 2005). Fe’i defnyddiwyd yn llwyddiannus mewn amrywiaeth eang o sefyllfaoedd gydag unigolion a chymunedau i ganfod effaith newid yn eu bywydau - o’u safbwynt nhw ac mewn ffordd sy’n galluogi i’w barn gael ei chlywed a’i thrafod ymhellach mewn dialog gyda rhanddeiliaid perthnasol.

gyda:

• Nick Andrews, swyddog datblygu ymchwil ac ymarfer gyda Datblygu Arfer a Gyfoethogir gan Dystiolaeth (DEEP), Prifysgol Abertawe

Yn y cyfnod hwn o ansicrwydd gwleidyddol parhaus, mae angen i ni sicrhau bod ein neges i’r rhai sy’n llunio polisïau’n glir. Yn y gweithdy hwn byddwn yn edrych ar sut y gallai llywodraeth leol a chenedlaethol gefnogi ein sector yn well ac yn llunio rhai ceisiadau polisi penodol i’n helpu i oroesi a ffynnu.

gyda:

• Rosie Dow, Ymgynghorydd Celfyddydau ac Iechyd